از میان اسامى كتاب نازل شده بر پیامبر اكرم(ص) قرآن مشهورترین و شایع‏ترین نام در میان مسلمانان است. بسیارى را عقیده بر این است كه این نام از میان سایر نام‏ها براى این كتاب جنبه علمیت پیدا كرده و به صورت اسم خاص درآمده است. (1)

اما آیا علم بودن قرآن، از همان ابتدا از متن آیات برخاسته است، یا این‏كه این نام به‏تدریج و در طول زمان، در عرف مسلمانان، صورت علمیت به خود گرفته است؟ دلایلى وجود دارد كه قرآن از همان آغاز «علم‏» استعمال گردیده است:

1. در چند مورد، وقتى سخن از ذكر كتب آسمانى به میان آمده است، قرآن در ردیف تورات و انجیل ذكر گردیده است:

وعدا علیه حقا فى التوراة والانجیل والقرآن. (2)

2. خداوند در سوره‏هاى «ق‏»، «یس‏» و «ص‏» به ترتیب، هنگام سوگند به كتاب مقدس خویش از میان همه عناوین به «قرآن مجید»، «قرآن حكیم‏» و «قرآن ذى‏الذكر» سوگند خورده است. البته در دو مورد دیگر، یعنى سوره‏هاى زخرف و دخان، سوگند به «كتاب مبین‏» نیز آمده است.

3. از میان اسامى چهار گانه – كه در فصل دوم گذشت – امتیاز نام قرآن بر سایر نام‏ها در این است كه اسم خاص بوده، در حالى كه نام‏هاى دیگر در مورد كتب آسمانى دیگر نیز به كار رفته‏اند.

واذ آتینا موسى الكتاب والفرقان لعلكم تهتدون. (3)

ولقد آتینا موسى وهارون الفرقان وضیاء وذكرا للمتقین. (4)

4. نام قرآن در سوره مزمل، كه سومین سوره در ترتیب نزول سوره‏هاست، براى نخستین بار، دو بار ذكر گردیده و در هر بار به تلاوت قرآن امر شده است. بنابراین، عنوان قرآن از همان آغاز نزول، به عنوان نام برتر و اسم خاص از سوى خدا انتخاب شده است.

5. گرچه نام كتاب، بیشتر از قرآن استعمال شده است، اما به لحاظ آن كه كتاب در معناى خود، مفهومى عام دارد و به همین جهت در مورد تورات و انجیل نیز به كار رفته است، نام قرآن در مقایسه با عناوین و اسامى دیگر، كاربرد بیشترى در قرآن دارد.

6. كاربرد این عنوان در بیان پیامبر اسلام(ص) و امیرمؤمنان(ع) و سایر امامان، باتوجه به روایات فراوانى كه در اختیار ماست، مبین آن است كه «قرآن‏» عنوانى منتخب و برگرفته از متن آیات است.

از آن چه گفتیم، روشن شد قرآن به حسب استعمال خودش به صورت علم و اسم خاص آمده و از همین رو در عرف مسلمانان نیز بدین شكل درآمده است.

منبع:parsnaz.ir